Dening: Ki Begawan Tjipto Adi
Kapetik saka PS edisi 10, Maret 2011Nyambung pati, manut istilah basa Jawa kaperang dadi sewelas warna, yaiku :
1. MATI UTAMA
Tegese mati ninggalake kabecikan lan lelabuhan kanggone bebrayan sing ditinggal rumangsa kelangan, kepotangan budi, rumangsa wis nate dilabuhi, ditulungi, mula sapatine akeh sing rumangsa gela lan getun, kahanan playatan dadi tintrim lan nrenyuhake.
2. MATI SEMBADA
Mati kang babar pisan ora ninggal prekara, rikala mati kabeh urusan kadonyan wis dirampungake wiwit mrenahake anak putu, tekan kewajiban lan tanggungan rikala sugenge wis beres kabeh, kalebu adil ing babagan warisan, wis kabagi rata marang ahli warise.
3. MATI KEPAMA
Mati sing entuk pakurmatan linuwih. Lara ketunggon anak bojo nganti ilange nyawa. Diragati, dirukti, diormati lan diarak kanthi ora sabaene, kayata matine panggedhe, ratu, juragan, lsp. Ucapan bela sungkawa nganti ngentekake kembang pirang-pirang kwintal.
4. MATI NGRANA
Mati amarga labuh negara utawa mbela agama. Mati ing paprangan, mati syahid minangka dadi syuhadak utawa pahlawan.
5. MATI NELANGSA
Mati kang ora entuk lelabuhan, ora dipetung karo bebrayan, senajan mati akeh sing ora rumangsa kelangan, senajan sedulur, anak bojo pisan anane mung lega lila ora gela babar pisan. Swasana pelayatan wae katon adhem ayem ora ana sing susah, mula rikala isih sugeng kena diarani "mati sajroning ngaurip"
6. MATI NISTHA
Matine wong ninggalake piala utawa bab ala, drengki, srei, panasten, lsp. Uga matine wong nganyut tuwuh (bunuh dhiri)
7. MATI GELA
Matine wong nemoni kacilakan, isih nom nandang lara sing ora bisa mari, bocah cilik kejegur blumbang, mati dadakan, ora lara lan ora ana tandha-tandha yen wis arep mati, ninggal anak sing isih cilik-cilik, bojo ora nyambut gawe. Utawa matine wong sing lagi sukses-suksese lan semangat kanggo urip makantar-kantar.
8. MATI MUSPRA
Mati ora konangan ora dingerteni alang ujure dening kulawargane. Contone: Tiba saka peasawat, kejegur laut banjur ilang, kere utawa gelandhangan mati ing tengah pasar, munggah gunung ora mulih ilang musna tanpa kabar, lsp.
9. MATI LEGAWA
Mati kang banget wis diikhlasake, upamane lara nganti taunan, wis marem sing ngopeni, wis tutug umure, amarga kacilakan upama urip malah cacat lan memelas, ngibadahe wis cukup, sodakohe wis turah-turah.
10. MATI WISUNA
Mati kang isih ninggal perkara, ninggal utang, tahanan koruptor, matine tukang mendhem, matine penjahat, matine wong sing lagi tumindhak nistha.
11. MATI SUCI
Matine bayi utawa bocah sing durung duwe dosa
